In 2018 had ik beloofd jullie op de hoogte te houden van de ontwikkelingen op het gebied van vegan-leer en aanverwante producten. Bij deze een update.
Ik hoor er de laatste tijd steeds vaker over en wat mij dan vooral opvalt is dat er nog veel vragen zijn over wat het nu precies inhoudt, vegan leer. Vandaar dat ik besloten heb om te proberen het allemaal in duidelijke Jip en Janneke taal uit te leggen.
Ik wordt vaak aangesproken als leer-specialist met enthousiaste verhalen over wat voor leuks en moois iemand gekocht heeft van vegan leer. Als ik dan vraag om wat voor soort product het dan precies gaat, komt het er negen van de tien keer op neer dat die informatie ontbreekt of heel summier is. Wat is vegan leer echt?
Laten we eerst vaststellen wat echt leer is; leer is van natuurlijke oorsprong en gemaakt van de huid van een dier. Om niet te vergaan moet deze huid of vel (‘huid’ wordt gebruikt bij huiden van grote dieren, als runderen en paarden, ‘vel’ wordt gebruikt bij vellen van kleinere dieren, denk aan schapen en geiten) gelooid worden met zo goed mogelijk behoud van zijn oorspronkelijke vezelstructuur. De haren of wol mogen al dan niet verwijderd zijn. Dan hebbende het over echt leer.
En ik kan het niet duidelijker maken, maar de huid is in nagenoeg alle gevallen een ‘afvalproduct’ van de dierenhouderij. Dus zolang mensen nog dieren houden kunnen we maar beter alles van het dier verwerken, en zo weinig mogelijk bruikbare grondstoffen verspillen.
Eigenlijk kan vegan leer dus volgens bovenstaande definitie niet bestaan. Elk materiaal dat niet op een of andere manier van een dier afkomstig is, kan als veganistisch worden bestempeld. Veganistisch betekent ook niet van zelfsprekerd ‘natuurlijk’. Dat is sowieso een heel vage term.
Ook hoeft er bij deze term geen verband met het milieueffect van het product te zijn; of het bijvoorbeeld biologisch afbreekbaar is en/of gerecycled kan worden. Dit zou er specifiek bij vermeld moeten worden.
Marketingterm
Vegan leer of veganistisch leer is dus een marketingterm die wordt gebruikt om te verwijzen naar een materiaal dat is gemaakt om op leer te lijken. Beter zou de term ‘vegan leervervanger’ dus zijn.
Een aantal van deze materialen zijn synthetisch en gemaakt op basis van aardolie. Vervolgens worden ze samengevoegd met een polyester of nylon drager voor de stevigheid en gecoat met pvc of polyurethaan. Hoewel vegan leervervangers met deze samenstelling vaak voorzien van een micro-perforatie om het te laten ‘ademen’, is dit niet helemaal vergelijkbaar met het comfort van echt leer.
Bij een aankoop van een product van dit materiaal raad ik aan om naar meer informatie te zoeken of te vragen, zodat je beter een bewuste aankoopbeslissing kan nemen. Kijk naar het milleu-aspect en check de kwaliteit van elk synthetisch materiaal dat gemaakt is om er als leer uit te zien.
Leervervangers op biologische basis
Gelukkig staan de ontwikkelingen niet stil en is er een groeiend aantal vegan leervervangers op de markt die worden vervaardigd met een plantaardige of andere biologische grondstof als hoofdingrediënt. Zo is er appel-leer, ananas-leer, paddenstoelen-leer, wijn-leer, palm-leer, schimmelcultuur-leer, cactus-leer enz.
En wat is dat dan? Dit zijn materialen bestaande uit een component van biologische (dus van een levend/natuurlijk organisme) aard, die wederom gecombineerd worden of ondersteund worden met andere materialen om ze sterk te houden of body te geven. Helaas is die ondergrond ofwel matrix nog wel vaak van een kunststof als nylon, pvc of polyester. Maar er wordt ook gewerkt aan materialen met een matrix van bijvoorbeeld linnen, hennep of jute.
Deze natuurlijke componenten, die het grootste deel van het product uitmaken, hebben vaak veel betere comfort-eigenschappen dan de op aardolie gebaseerde vegan leervervangers. Daarmee zijn ze een mooi, aanvaardbaar alternatief voor echt leer.
Maar wil je graag voor een volledig natuurlijk materiaal gaan, dan is echt leer moeilijk te verslaan.
Voor geïnteresseerde; nog meer informatie over leer te vinden op de prachtige website van Leather Naturally www.leathernaturally.org waar ook een deel van deze informatie vandaan komt.